
Βασιλική Γεωργιάδου
φωτογραφία: mosquito queen
Η Χρυσή Αυγή υπήρξε ένα κόμμα με ένα ιδιότυπο στάτους: διεκδίκησε την ψήφο του εκλογικού σώματος λειτουργώντας ως μιλίτσια, ως μια οργάνωση με παραστρατιωτική δομή που χρησιμοποιούσε βία για να πετύχει τους στόχους της. Η βία ανήκει στο modus openrandi της Χρυσής Αυγής από τότε που εμφανίστηκε στην πολιτική σκηνή μέχρι σήμερα. Δεν υπάρχει δράση της οργάνωσης απ’ την οποία να λείπει το στοιχείο της βίας: από τις καταδρομικές επιθέσεις κατά μεταναστών έως τα συσσίτα «μόνο για Έλληνες» και από τις ομιλίες βουλευτών της στο Κοινοβούλιο μέχρι τελετές σε επετείους (Ίμια) και συμμετοχή σε συλλαλητήρια (Μακεδονικό), όψεις και διαστάσεις της βίας (φυσικής, λεκτικής, συμβολικής, έμφυλης, ρατσιστικής κ.λπ.) ήταν κομβικές στην έκφραση της οργάνωσης.
Παρότι με την απόφαση του δικαστηρίου δεν καταδικάστηκε η Χρυσή Αυγή αλλά τα μέλη του Πολιτικού Συμβουλίου, πρώην βουλευτές και στελέχη του μορφώματος, η εγκληματική οργάνωση στην οποία μετείχαν και διηύθυναν δεν είναι μια δομή που λειτουργεί ξεχωριστά από τη Χρυσή Αυγή. Τα κόμματα-μιλίτσια διαθέτουν αυτή την αξεχώριστη διττή υπόσταση: κάτω από το μανδύα πολιτικού κόμματος λειτουργεί μια πολιτοφυλακή. Τα μέλη της πολιτοφυλακής καταδικάστηκαν για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση. Η δικαστική απόφαση θέτει πολίτες και κόμματα ενώπιον των ευθυνών τους: με την ψήφο των πρώτων μπήκε η Χρυσή Αυγή στη Βουλή, σε συνθήκες ακραίας πόλωσης όσον αφορά τα μοτίβα κομματικού ανταγωνισμού που καθιερώθηκαν στην πολιτική/κομματική σκηνή μεσούσης της οικονομικής κρίσης.
Η απόφαση του δικαστηρίου και οι αυστηρές ποινές που επιβλήθηκαν στο διευθυντήριο και στον στενό πυρήνα των στελεχών της Χρυσής Αυγής συνθέτουν την απάντηση των θεσμών ενός κράτους δικαίου απέναντι στη λειτουργία ενός κόμματος-μιλίτσια. Όσο ουσιαστική για την αντιμετώπιση της δράσης μιας τέτοιας οργάνωσης κι αν είναι μια τέτοια απόφαση, δεν μπορεί να δημιουργεί εφησυχασμό. Η Χρυσή Αυγή είναι ακόμη θεσμικά παρούσα ως εκλεγμένη δύναμη σε δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια και με το ποσοστό της των τελευταίων εθνικών εκλογών διεκδικεί συμμετοχή σε πελατειακά προνόμια και μερίδιο σε πόρους. Επίσης, η δίκη δημιούργησε αναπότρεπτα ευκαιρίες ορατότητας για τη Χρυσή Αυγή. Και μπορεί μεν εκλιπαρώντας για ελαφρυντικά τα στελέχη της Χρυσής Αυγής να χάνουν το brand του «σκληρού» επικεφαλής των ταγμάτων εφόδου, ενδεχομένως όμως ένα rebranding, που εκ των πραγμάτων συντελείται για τη συγκεκριμένη οργάνωση, για ορισμένους να λειτουργεί και ως άλλοθι υποστήριξης: της ίδιας εάν κατορθώσει να επιβιώσει με κάποιον τρόπο ή/και του εν τη ευρεία εννοία χώρου της εξτρεμιστικής Δεξιάς, με όποια χαρακτηριστικά κι αν αυτός επανεμφανιστεί στο μέλλον.
Το φαινόμενο της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς διαθέτει σημαντικές ευκαιρίες ανόδου απ’ άκρου εις άκρον στην Ευρώπη. Σε σημαντικό βαθμό αυτό οφείλεται στο ότι η διαθεσιμότητα για τα μορφώματα αυτού του χώρου δεν είναι απούσα, αν κρίνουμε από την ύπαρξη αντιλήψεων στους ψηφοφόρους (νατιβιστικές απόψεις και πολιτισμικά παράπονα, δυσπιστία στους θεσμούς, οικονομική αβεβαιότητα και κοινωνική ανασφάλεια) που πριμοδοτούν την Άκρα Δεξιά. Το πιο ανησυχητικό για την ανοδική πορεία δυνάμεων που αμφισβητούν ή και υπονομεύουν τη φιλελεύθερη δημοκρατία στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή σήμερα είναι η ευρεία διεισδυτικότητά τους στο εκλογικό σώμα, σε συνδυασμό με την έλλειψη ιδεολογικών και συναισθηματικών αναχωμάτων από την πλευρά των ψηφοφόρων απέναντι στις ποικίλες κομματικές εκφράσεις και τακτικές της Ακροδεξιάς.
Πλεύση Ελευθερίας, ΕΑΝ, Νίκη. Τι κοινό μπορεί να έχουν τα κόμματα αυτά;
Τον Οκτώβριο του 2020 καταδικάστηκαν οι κατηγορούμενοι για διεύθυνση της εγκληματικής οργάνωσης Χρυσή Αυγή. Οδηγήθηκαν στη φυλακή με ποινές για βαριά κακουργήματα. Πήρε έτσι τέλος μια από τις μεγαλύτερες δίκες στη νεότερη ελληνική ιστορία.
1χρόνομετά την καταδίκη της Χρυσής Αυγής, πολλές ιδέες της για την ετερότητα, τις έμφυλες ταυτότητες, τον σεξουαλικό αυτοκαθορισμό και την αυτοδιάθεση του σώματος των γυναικών συνεχίζουν να διαχέονται από πρόθυμους αγωγούς της ιδεολογίας της, μέσα από διαφορετικά κάθε φορά κανάλια.