Την Πέμπτη 26 Νοεμβρίου 2020 οργανώσαμε την πρώτη δημόσια εκδήλωση του Σημείου, με θέμα «Covid και Ακροδεξιά, ο ιός εξαπλώνεται, οι μάσκες πέφτουν» – αναγκαστικά διαδικτυακή, εν μέσω lockdown.
Συζήτησαν:
– η Νένη Πανουργιά, ανθρωπολόγος, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Columbia University, Justice in Education Initiative
– ο Γιάννης Παπαδόπουλος, δημοσιογράφος στην Καθημερινή
– ο Στέλιος Στυλιανίδης, καθηγητής Κοινωνικής Ψυχιατρικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
– ο Άγγελος Σεριάτος, υπεύθυνος πολιτικής έρευνας της ProRata.
Συντόνισε ο Κωστής Παπαϊωάννου, εκπαιδευτικός, διευθυντής του Σημείου για τη Μελέτη και την Αντιμετώπιση της Ακροδεξιάς.
Στην αρχή της εκδήλωσης η Ιωάννα Μεϊτάνη (μεταφράστρια, συντονίστρια του Σημείου) και η Στεύη Κίτσου (δικηγόρος, συνεργάτις του Σημείου) παρουσίασαν με συντομία το σκεπτικό και τις δράσεις του Σημείου.
Οι ομιλίες στην εκδήλωση
Δημοσιεύουμε εδώ τις εισηγήσεις ξεχωριστά. Στο τέλος αυτής της σελίδας θα βρείτε και το βίντεο ολόκληρης της εκδήλωσης.
1 - Άγγελος Σεριάτος
Η συζήτηση άνοιξε με την εισήγηση του Άγγελου Σεριάτου, υπεύθυνου Πολιτικής Έρευνας της ProRata, ο οποίος παρουσίασε ποσοτικά στοιχεία που συνδέουν την άρνηση του ιού με υπερσυντηρητικές / ακροδεξιές αντιλήψεις, καθώς και δεδομένα που δείχνουν πως οι αντιλήψεις των πολιτών γύρω από τη στάση της εκκλησίας σαφέστατα συσχετίζονται με τον πολιτικό τους προσανατολισμό. Όσοι κινούνται προς το δεξιό άκρο του φάσματος αποφεύγουν να επιρρίπτουν ευθύνες στον κλήρο για την μη τήρηση των μέτρων στις εκκλησίες και είναι πιο πιθανό να πιστεύουν ότι τα μέτρα προστασίας δεν πρέπει να εφαρμόζονται σε ορθόδοξες εκκλησίες.
Τα στοιχεία που παρέθεσε ο Άγγελος Σεριάτος βασίζονται σε έρευνα της ProRata – δείτε εδώ μερικά από τα ποσοτικά αποτελέσματα της έρευνας αυτής:
2 - Γιάννης Παπαδόπουλος
Στη συνέχεια ο Γιάννης Παπαδόπουλος, δημοσιογράφος στην Καθημερινή, αναφέρθηκε στη μετατόπιση της ακροδεξιάς ατζέντας από το προσφυγικό στην πανδημία, η οποία προσφέρει πεδίο για να επανέλθει ο αντισυστημικός λόγος. Επισήμανε την αναπαραγωγή αντισημιτικών θεωριών συνωμοσίας και χαρτογράφησε συνοπτικά τα πρόσωπα και τις οργανώσεις που δραστηριοποιούνται κατά των μέτρων και της μάσκας. Παράλληλα αναφέρθηκε και στις κινητοποιήσεις σε ευρωπαϊκές πόλεις, για να καταδείξει παρόμοιο τοξικό λόγο με την Ελλάδα και προσπάθεια αλίευσης ψηφοφόρων.
3 - Νένη Πανουργιά
Η Νένη Πανουργιά, ανθρωπολόγος στο Columbia University, μίλησε από τη Νέα Υόρκη για τον απόηχο της ήττας Τραμπ και πώς αυτή συνδέεται με την πανδημία. Αναφέρθηκε επίσης στην ιστορικότητα της συνωμοσιολογίας στις ΗΠΑ με αφετηριακό σημείο την ψευδή έρευνα που συνέδεσε τον αυτισμό με το τριπλούν εμβόλιο. Ακόμα, τόνισε την καχυποψία της Μαύρης κοινότητας απέναντι σε φαινόμενα μαζικού χαρακτήρα, καχυποψία με ιστορικές ερμηνείες. Τέλος, αναφέρθηκε στην επόμενη μέρα της νίκης Μπάιντεν και την ανάγκη δημοκρατικής εγρήγορσης.
4 - Στέλιος Στυλιανίδης
Τελευταία εισήγηση στην πρώτη εκδήλωση του Σημείου από τον Στέλιο Στυλιανίδη, ψυχίατρο, καθηγητή στο Πάντειο, ο οποίος αναφέρθηκε στις πολλαπλές μορφές ανασφάλειας και το ρόλο της περιθωριοποίησης στην προσχώρηση σε θεωρίες συνωμοσίας. Εξήγησε τη λειτουργία και τα χαρακτηριστικά των θεωριών συνωμοσίας και πώς αυτές συναρθρώνονται με όψεις της ψυχικής λειτουργίας, ατομικής και συλλογικής. Επίσης, τόνισε γιατί ο φόβος μπροστά στον άγνωστο ιό, την πανδημία και τις πρωτόγνωρες καταστάσεις lockdown μπορούν να οδηγήσουν σε άρνηση ή να δικαιώσουν βασικές αρχές του ακροδεξιού αφηγήματος.
Εκ μέρους του Σημείου, ο Κωστής Παπαϊωάννου τόνισε τις παράπλευρες απώλειες της πανδημίας στη λειτουργία της δημοκρατίας, το κράτος δικαίου και το σεβασμό σε βασικές αρχές του ορθού λόγου. Επίσης, αναφέρθηκε στην ορολογία που χρησιμοποιούν τα νέα κινήματα για να ενισχύσουν τις σχέσεις αντιπροσώπευσης με τους φοβισμένους και ηττημένους της παγκοσμιοποίησης που βιώνουν με την πανδημία μια ακόμα κρίση ταυτότητας. Τόνισε πως δεν είναι ακροδεξιοί όλοι όσοι υιοθετούν θεωρίες συνωμοσίας αλλά η πυκνότητά τους αυξάνει στο δεξιό άκρο και πάντως η Ακροδεξιά είναι πιο πιθανό να τους εργαλειοποιήσει για να αποκτήσει πολιτική ισχύ.
Εδώ το βίντεο ολόκληρης της εκδήλωσης: