Στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια σημειώνεται αύξηση του αντιτσιγγανισμού: ρητορική μίσους στο διαδίκτυο, αντιτσιγγανικές δηλώσεις από πολιτικά πρόσωπα ιδίως σε προεκλογικές περιόδους, αντιτσιγγανικά δημοσιεύματα στον τύπο που καλλιεργούν αισθήματα μίσους κατά των Ρομά, συμπεριφορές και ενέργειες που μπορεί να αρχίζουν από απλές διακρίσεις και να κορυφώνονται σε εγκλήματα μίσους, όπως ανθρωποκτονίες. Πρόκειται δε για την πιο ανεκτή, βαθιά ριζωμένη και διάχυτη μορφή ρατσισμού που υπάρχει στην κοινωνία, στη διοίκηση, αλλά και στους θεσμούς επιβολής του νόμου και τις διωκτικές αρχές.
Τον Οκτώβριο του 2021 επτά αστυνομικοί της ομάδας ΔΙΑΣ πυροβόλησαν κατά τη διάρκεια καταδίωξης στο Πέραμα τουλάχιστον 36 φορές κατά ύποπτου οχήματος που δεν σταμάτησε σε αστυνομικό έλεγχο και στο οποίο επέβαιναν τρεις νεαροί άνδρες Ρομά, δύο εκ των οποίων ανήλικοι, με αποτέλεσμα να σκοτώσουν τον συνοδηγό Νίκο Σαμπάνη και να τραυματίσουν πολύ σοβαρά τον ανήλικο συνεπιβάτη του, ο οποίος βρισκόταν στην πίσω θέση του οχήματος. Οι αστυνομικοί που σκότωσαν τον Νίκο Σαμπάνη δεν τέθηκαν σε διαθεσιμότητα και μέχρι σήμερα δεν διερευνήθηκε το ρατσιστικό κίνητρο της πράξης τους.
Μετά τη δολοφονία του Νίκου Σαμπάνη στο Πέραμα έχουμε διαρκώς καταδιώξεις οι οποίες καταλήγουν σε χρήση πυροβόλου όπλου από αστυνομικούς κατά άοπλων Ρομά, πολλές φορές ανήλικων.
Ένα ακόμα περιστατικό ρατσιστικής βίας συνέβη τον Φεβρουάριο του 2022 στο Μενίδι Αττικής όταν άνδρας Ρομά και χρήστης ψυχοδραστικών ουσιών, που προσπάθησε να κλέψει εξωτερική μονάδα κλιματιστικού, κατέληξε νεκρός από τα χτυπήματα αστυνομικού εκτός υπηρεσίας.
Τον Δεκέμβριο του 2022 η δολοφονία του 16χρονου Ρομ Κώστα Φραγκούλη με μία σφαίρα στο κεφάλι ξανά από άνδρα της ομάδας ΔΙΑΣ κατά τη διάρκεια καταδίωξης στη Θεσσαλονίκη, έρχεται να επιβεβαιώσει ότι πλέον δεν μιλάμε για μεμονωμένα περιστατικά, αλλά για συστημικό πρόβλημα αυθαίρετης αστυνομικής βίας με θύματα νεαρούς Ρομά, για ένα μοτίβο αντιτσιγγανικής αστυνομικής δράσης που χαρακτηρίζεται από απείθεια, καταδίωξη και χρήση πυροβόλου όπλου κατά νέων ανδρών Ρομά.
Το πρόβλημα της αστυνομικής αντιτσιγγανικής δράσης δεν είναι νέο. Σύμφωνα με έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε 11 κράτη-μέλη (FRA 2012), το ένα τρίτο των Ρομά είχε δεχθεί αστυνομικό έλεγχο τουλάχιστον μία φορά τους προηγούμενους 12 μήνες. Οι μισοί ισχυρίστηκαν ότι δέχθηκαν έλεγχο μόνο επειδή ήταν Ρομά. Από αυτούς που δέχθηκαν αστυνομικό έλεγχο, ο μέσος όρος ελέγχων ήταν 4 φορές τους τελευταίους 12 μήνες.
Η αδυναμία των Ρομά που είναι θύματα αστυνομικής αυθαιρεσίας να καταγγείλουν τέτοια φαινόμενα, η υποκαταγραφή των περιστατικών και η ατιμωρησία των αστυνομικών που εμπλέκονται σε περιστατικά παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων ενισχύουν την αστυνομική αυθαιρεσία και μπορεί να οδηγούν σε ανεξέλεγκτη δράση με θύματα τους πιο ευάλωτους.
Παρά το γεγονός ότι η χώρα μας υλοποιεί τη δεύτερη συνεχόμενη Εθνική Στρατηγική για την κοινωνική ένταξη των Ρομά, με ορίζοντα δεκαετίας, οι δράσεις και οι παρεμβάσεις που σχεδιάζονται φαίνεται να αγνοούν το πρόβλημα του αντιτσιγγανισμού και τις σοβαρές επιπτώσεις που αυτό έχει σε όλους τους τομείς της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ζωής των Ρομά.
Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση στοχευμένων μέτρων σε επίπεδο πρόληψης και καταστολής για την αντιμετώπιση των διακρίσεων και της ρατσιστικής βίας αποτελεί τη μόνη βιώσιμη λύση για την ένταξη, την ισότητα και την ενεργό συμμετοχή των Ρομά.